Kışın Hamileler Nelere Dikkat Etmeli?
Gebelikte anne adayının her konuda kendisine dikkat etmesi gerekir. Bedenen ve psikolojik olarak sağlıklı ve iyi geçen hamilelik sonunda bedenen ve psikolojik açıdan sağlıklı bebek doğar. Hamile kadınların gebelik dönemini rahat geçirebilmeleri için o sıradaki mevsimsel özelliklerde dahil birçok şeyi göz önüne almaları gereklidir. Kış mevsiminde de ortaya çıkan risk ve duruma göre tedbirli olmak sağlıklı bir hamilelik geçirmek için çok önemlidir. Kış aylarında anne ve bebeğe etki edebilecek enfeksiyonlar gibi etmenlerden korunmak için giyim, beslenme, hijyen ve ilaç kullanımı gibi konularda titiz davranılmalıdır. Böylece hem etmenlerin bulaşması engellenmeli hem de bağışıklık sistemi güçlü tutulmalıdır. Bir açıdan da kış gebeleri beslenme açısından en şanslı gebelerdir. Kış aylarında yetişen sebze ve meyveler gebenin sağlığı, bağışıklık sistemini desteklemesi, iyi beslenmesi ve gelişmekte olan bebeği için bol mineral ve vitamine sahiptir. Bu avantajı iyi kullanmak gereklidir.
Bebeğin sağlığı, ruhsal, fiziksel, zihinsel yönden iyi gelişmesi annenin sağlığı, yeterli ve beslenmesi ile doğru orantılıdır. Her besin grubundan yeterli miktarda alınmalı, gerekli olan protein, karbonhidrat, yağ, vitamin ve mineraller mevsiminde bulunan taze besinlerden sağlanmalıdır. Kışın bağışıklık sistemini destekleyen A ve C vitaminleri yeşillikler , turunçgiller, havuç, brokoli, kabak, yeşil biber, karnabahar, vb. sebze ve meyvelerden sağlanabilir. Taze sıkılmış meyve suları tercih edilmelidir.
Yeterli ve dengeli beslenildiğinde bu sebze ve meyvelerin diğer bir yararı posalı gıdalar olduklarından kabızlığı ve hızlı kilo alımını engellemeleridir. Kışın karnabahar, lahana, brokoli, ıspanak, pırasa, maydanoz, dereotu, kereviz, kabak, turp, patates patlıcan havuç , portakal, greyfurt, mandalina, ayva, nar, elma vs…sebze ve meyveler yetişir. Annelerin dikkat etmeleri gerekli bir konu da fast food ürünler, kızartılmış patatesler bebek için zararlı bir takım maddeler içeren yiyecekleri tüketmemeleridir. Evde yapılan kızartmalar ise daha az ısıda yapıldığı için zararlı değildir. Katkısız, mevsiminde yetişen gıdalar tercih edilmelidir. Kışın daha az hareket edilir bu yüzden gebenin kilo alması daha kolaydır. Günlük düzenli yürüyüş ve mümkünse haftada iki kez yüzmek çok faydalıdır. Ayrıca hamileler yoga, meditasyon ve pilates yaparak vücudu rahatlatabilir. Kış ayları depresyon eğiliminin daha fazla olduğu aylardır. Anne adayları bu çeşitli aktiviteleri yaparak depresyon riskini de azaltabilirler.
Kış aylarının en önemli konularından biri de giyimdir. Soğuktan korunmak için tek parça kalın kıyafetler yerine, kat kat, yünlü, pamuklu, havalanabilir ve rahatsızlık vermeyecek yumuşak kıyafetler giyilmelidir. Giyilen sıkı, polyester, naylon, sentetik giysiler hava geçirmedikleri için terleme ve buna bağlı mantar enfeksiyonlarına yol açarlar. Özellikle iç çamaşırları, pantolonlar bu maddelerden yapılmış olmamalıdır.
Kışın Gebeler İçin Hastalanma Riski
Anne adayının daha önceden bilinen kronik bir hastalığı varsa kış ayları öncesi doktora başvurulmalıdır. Bulaşıcı hastalıklardan korumak için okul çağı çocuklardan ve hastalık taşıyan yakın kişilerden uzak durulmalıdır.
Kış aylarında özellikle solunum yolu enfeksiyonları sık görülmektedir. Özellikle hamilelikte solunum yolu ve kulak sorunları sıklaşır. Kış aylarında hastalıklara karşı erken müdahale çok önemlidir. Herhangi bir hastalığın belirtilerini gözlemlendiğinde vakit kaybetmeden hekime başvurulmalıdır. Gebelikte bu durumlar için kullanılabilecek güvenli ilaçlar vardır. Burun akıntısı boğaz ve akciğer enfeksiyonu riskini artırır.
Hafif soğuk algınlığı yüksek ateş oluşmadığında büyük olasılıkla bebeğe zararlı olmaz. Gebelik döneminde sık gribal enfeksiyon görülür ve bu anne adayı için riskleri artırır. Gribal enfeksiyonların yaygın olduğu zamanlarda tokalaşmak, öpüşmek riski artırır. Ayrıca kapalı kalabalık mekanlarda uzun süre kalmamalı ve eller sık sık yıkanmalıdır.
Gribal enfeksiyon durumunda anne adayı bol yatak istirahati yapmalı bol sıvı almalı bağışıklık sistemini güçlendirici meyve v.b. beslenmelidir. Burun tıkanıklığı için yatarken başın altına yastık eklenerek başı daha dik duruma getirip ya da tuzlu su içeren sıvılar kullanarak rahatlama sağlanabilir. Birkaç günde sıkıntı öksürük artar, geçmez solunum sıkıntısı veya ciddi ateş oluştuğunda hekime başvurulmalıdır. Gebelik dönemi 14. haftayı geçen anne adayları için grip aşısı önerilir. En uygun aylar ekim ve kasım aylarıdır. Ancak bilinmelidir ki grip aşısının etkinliği genelde aşı yapılan kişinin yaşına ve o yıl enfeksiyona neden olan virüsle aşının içerdiği inaktive virüsün benzerliğine bağlı ve ortalama %70 – 90 civarındadır.
Gebeliğin son dönemlerinde gribe yakalanan annelerde komplikasyon görülme riski artar. Bu yüzden grip sezonunda 2. ya da 3. üç aylık zamanlarında olacak olan tüm hamile kadınların grip aşısı olmalarını önerilir. Kapalı ortamlarda kalabalıkta damlacık enfeksiyonları (gribal enfeksiyon, nezle, vs..) daha hızlı yayılır. Gebeler uzun süre bu ortamlarda bulunmamalıdır. Evlerde kalorifer ve sobanın kuruttuğu havayı kalorifer petek üzerine konulacak su kabı, kaynayan bir çaydanlık, ıslak bezler gibi tedbirlerle nemlendirmek gerekir. Gebelikte deri daha hassastır. Özellikle soğuk havalarda kuruyup çatlayabilir ve çatlaklar da enfeksiyon riskini arttırır. Nemlendirici ve hafif yağlı kremler kullanılmalı, el ve yüz yıkamada ılık su kullanılmalıdır. Hafta hafta sağlıklı bir gebelik geçirmek için ev, oda ya da çalışma ortamı düzenli olarak havalandırılmalıdır. Temiz havanın içeri, kirli havanın dışarı çıkışı sağlanmalıdır.
Yetersiz havalandırma hem bulaşıcı hastalıkların daha kolay yayılmasına sebep olur. Kış mevsiminde hamile kadınlar, zamanlarının çoğunu evlerde veya kapalı ortamlarda (alışveriş merkezleri gibi) geçirmeyi tercih etmektedir. Bu şekilde kendilerini soğuktan, hastalıklardan ve diğer risklerden koruduklarını düşünseler de, birçok kişinin aynı havayı soluduğu kapalı ortamlar gebelik döneminde anne adayları için daha fazla risk içermektedir.
Hava kirliliği, baş ağrısı ve dönmesi, boğaz ve burun enfeksiyonu, gözlerde alerji gibi olumsuz sonuçlara neden olabilir. Kışın yoğunluğu artan soba, doğalgaz, sigara ve egzoz dumanı gibi zararlı gazların bulunduğu ortamlardan uzak durulmalıdır. Gebe yoğun hava kirliliği yaşanan bir şehirde yaşıyorsa, kışın bu havada bulunan toksik maddelerin solunması, özellikle bebeğinizin organlarının oluştuğu ilk üç aylık dönemde, bebek için zararlı olabilir. Şehirdeki hava kirliğinin arttığı dönemlerde fazla dışarı çıkılmaması önerilir. Evde sigara içilmemesine izin verilmemelidir. Kışın tatil planlaması yapılırken 2000 metreden yüksek yerlerde oksijen yetersizliği olabileceği akılda tutulmalıdır. Kayak gibi düşme ve kırık riski sporlar yapılmamalıdır.
Anne adaylarının kış aylarında dışarı çıkarken yüksek topuklu olmayan, altı kaymayacak ayakkabıları tercih etmeleri uygundur. Kışın soğuktan ve aşırı sıcaktan (sauna, sıcak banyo gibi ortamlardan) kaçınılmalıdır. Kış aylarında gebelik boyunca düzenli kontrole gidilmesi gebeliğin güvenli seyri, zamanında gereken önlemlerin alınması için önemlidir. Kış boyunca doktorunuzdan bilgi almaktan ve ona sorular sormaktan çekinmeyin.
