Hamilelik Beslenmesi

Gebe kadının beslenmesi bebeğin sağlık durumu ile ilişkilendirilmektedir. Bebeğin bedensel ve mental olarak büyüme ve gelişmesi annenin gebelik boyunca yeterli ve dengeli beslenmesi gerekmektedir.

Gebelikte Beslenmenin Önemi Nedir?

Gebelik kadının vücudunda bazı değişikliklere neden olmaktadır. Bu değişiklikler hem kendisini, hem de bebeği etkilemektedir. Gebelik süresince kadının ihtiyaçları artmaktadır. Bu ihtiyaçların başında beslenme gelmektedir. Bu nedenle beslenme gebelik süresince önemli bir faktördür.

Yeterli ve dengeli beslenme ile kadın kendisinin ve bebeğin fizyolojik gereksinimini karşılar, vücut depolarını dengede tutar, bebeğin sağlıklı büyüme ve gelişimini sağlar, emzirme dönemine hazırlık sağlar.

Gebelikte beslenmeye bağlı meydana gelen sağlık sorunları nelerdir?

• Gebelikte enerji ve besin öğesi ihtiyacı artış göstermektedir. En sık görülen problem kansızlıktır. Gebelikte artan demir ihtiyacının karşılanmaması sonucu oluşmaktadır. Gebe kadınlarda kansızlık yorgunluk, halsizlik, baş dönmesi, taşikardi, bebekte düşük doğum ağırlığı gibi olumsuz sonuçlara neden olabilmektedir.
• Gerekli laboratuvar bulguları değerlendirilerek hekim ve diyetisyen tarafından ek takviye sağlanmalıdır.
• Folik asit eksikliği sonucu bebeklerde nöral tüp defekti görülebilmektedir. Özellikle diyabetik bireylerde folik asit eksikliği görülmektedir. Bu nedenle planlı gebelik ve en az 12 hafta öncesinde folik asit yüklemesi önerilmektedir. Gerekli durumlarda takviye folik asit önerilmektedir.
• Osteomalazi kalsiyum eksikliği sonucu gebe kadında meydana gelen kemik dokusundaki bozukluktur. Kemiklerin incelerek kolay kırılmasına neden olmaktadır. D vitamini kalsiyum emilimini sağlamaktadır. D vitamini eksikliğinde de osteomalazi görülebilmektedir.
• Gebeliğin 24 ve 26. haftasında D vitamini seviyesinin 20ng/mL’nin altına düşmesinin pre-eklampsi riskini artırdığı tespit edilmiştir. Bu durumda gebelikte hipertansiyona neden olmaktadır.

Gebelikte yetersiz ve dengesiz beslenme sonucu oluşabilecek problemler nelerdir?

• Erken doğum
• Bebekte düşük doğum ağırlığı (2.5 kg altı)
• Bebekte bedensel gelişememe
• Bebekte mental gelişememe
• Ölü doğum
• Annede kansızlık
• Annede kemik doku bozuklukları
• Annede ödem oluşumu gibi problemler meydana gelebilmektedir.
• 18 yaş altı ve 35 yaş üstü kadınlar, sık aralıklı doğum yapan kadınlar ve çoğul gebelik (ikiz bebekler, üçüz bebekler) yapan kadınlarda da bu riskler görülebilmektedir.

Gebelikte Beslenme Önerileri

• Posa içeriği yüksek sebze, meyve, tam tahıllı ürünler, kurubaklagil tüketilmeli.
• Günde en az 5 porsiyon sebze ve meyve tüketilmeli. Kuru incir, kuru üzüm, kuru kayısı doğal laksatif etkili meyvelerin tüketimi gebelikten dolayı meydana gelen kabızlığın önlenmesinde yardımcı olabilir.
• Haftada 2 kez kurubaklagil yemekleri tüketilmeli.
• Günlük sıvı tüketimi artırılmalı ve günde en az 8-10 bardak su tüketilmeli.
• Düzenli fiziksel aktivite yapılmalı. Bedensel rahatlama, ödem oluşumunun azalması ve bağırsak hareketlerinin düzenlenmesi için gereklidir.
• Gebenin günlük protein ihtiyacı artmaktadır. Ortalama 20 gram protein, beslenmeye dahil edilmelidir.
• Gebelik döneminde annenin vitamin ve mineral ihtiyacı artmaktadır. Minerallerden en önemlisi demir ve kalsiyumdur. Vitaminlerde B grubu vitaminleri önem arz etmektedir.
• Gebelik döneminde gebenin enerji ihtiyacı ortalama 300 kkal artış göstermektedir. Beslenme örüntüsünün planlanması ile birlikte yeterli ve dengeli beslenme ile birlikte vitamin ve mineral ihtiyaçları doğal olarak karşılanabilmektedir.
• Besin ögesi gereksinimleri yeteri kadar sağlanamadığında hekim ve diyetisyen tavsiyesi ile birlikte ek suplementler kullanılabilmektedir.
• Vegan bireylerde besin ögesi yetersizlikleri görülebilmekte ve suplement kullanımı önerilmektedir.

Gebelik döneminde beslenmeye bağlı oluşabilecek rahatsızlıkların azaltabilirsiniz

• Az az, sık sık beslenilmeli,
• Çok yağlı ve soslu besinlerin tüketiminden kaçınılmalı,
• Yemeklerden sonra kısa yürüyüşler yapılması mide baskısını azaltacaktır,
• Uyku pozisyonunda baş yüksekte tutulmalı,
• Günlük kafein içerikli çay, kahve tüketimi azaltılmalıdır. Asitli ve alkollü içecekler tüketilmemeli,
• Gereksiz ilaç kullanımından kaçınılmalıdır.

Gebelik sürecince kazanılması gereken ağırlık

• Gebeliğin ilk üç ayı 1-2 kg arası ağırlık kazanımı olması gerekir.
• Adolesan gebelerde bu 2-3 kg’dır. Hem kendisinin, hem de bebeğin büyüme ve gelişmesi sağlanmalıdır.
• Daha sonraki gebelik döneminde haftalık ortalama 0.5 kg ağırlık kazanımı olması beklenmektedir. Gebelik sürecinin başında obez olan bireylerde (BKI >30kg/m2) ağırlık kazanımına gerek yoktur. Ağırlık kazanımının fazla olması doğumun zorlaşmasına neden olabilmektedir. Bu nedenle gebeliğin ilk 3 ayından sonra beslenme ve kilo kazanımı takip edilmelidir.
• Zayıf bireylerin (BKI <18 kg/m2) gebelik boyunca toplamda 14-16 kg arasında ağırlık kazanması gerekmektedir. Vücudundaki besin öğesi depolarının hem kendisi için, hem de bebek için dengeli duruma gelmesi gerekmektedir.