K Vitamini ve Hamilelikteki Önemi!

Hamilelikte K vitamini kan pıhtılaşması ve kemik sağlığı için önemlidir. Vücudunuz fazla K vitamini rezervlerini karaciğerde muhafaza eder, bu nedenle az miktarda tüketilmesi gerekir. Gebelikte K vitamini tüketimi, bebeğin anne karnında sağlıklı gelişimini destekler. Eğer bebek anne karnındayken yeterli K vitamini alamıyorsa, doğumdan sonra nadir görülen bir kanama bozukluğu meydana gelebilir. Bu nedenle hamilelerin, gebelikte K vitamini takviyesi hangi besinlerle sağlanabileceğini ve hamilelikte K vitamini eksikliği belirtilerinin neden olduğunu öğrenmesi önemlidir.

K Vitamini Neden Önemlidir?

K vitamini bağırsaklarımızda yer alan yararlı bakteriler tarafından üretilebilen önemli bir vitamin çeşididir. Bu içeriğe duyulan ihtiyacı bağırsaklarda üretilen miktar karşılayamadığından dışarıdan alınan besinlerle desteklenmelidir. K vitamini protrombin üretimini destekler.  Protrombin ise çok önemli iki görevi yerine getirir:

• Vücudun kalsiyum dengesini düzenler. Kandaki kalsiyumun kemiklere geçmesini sağlayarak kanda ve böbreklerde kalsiyum birikmesini engeller. Böylece iskelet sisteminin daha güçlü olmasını sağlayarak kemik erimesi başta olmak üzere birçok iskelet sistemi rahatsızlığının önüne geçer.
• Dolaşım sistemi sağlığı için gereklidir. Kanın pıhtılaşmasını sağlayan en önemli unsurlardan biri protrombindir. K vitamini bu proteinin üretimini arttırarak kanın pıhtılaşmasını sağlar. Böylece yaralanmalardan kaynaklı kanamaların kısa sürede durmasını kolaylaştırıp iyileşme sürecini hızlandırır.

Bütün bu görevlerin insan sağlığı üzerindeki etkileri düşünüldüğünde gebelikte K vitamini tüketimi de ciddiyet kazanmaktadır. Fetusun annenin yediği besinleri alarak büyüyüp geliştiğini düşünürsek: Bebeklerde destek ve hareket sistemi ve dolaşım sisteminin sağlıklı bir şekilde gelişmesi için anne adayının yeteri kadar K vitamini tüketmesi gerekir. Ayrıca anne adayının, gebelik süresince kemiklerindeki kalsiyum rezervini tüketmemesi ve gerek sezaryen gerekse normal doğum esnasında herhangi bir tıbbi müdahalede kanamanın durdurulamaması gibi problemlerle karşılaşmamak için de önemlidir.

Gebelikte K Vitamini Eksikliği

İnsan bedeni kusursuz çalışan mükemmel bir mekanizmadır. Bu mekanizmanın en iyi şekilde çalışması için her besinden yeteri miktarda alınması gerekir. K vitamini eksikliğidurumunda kandaki protrombin seviyesi azalarak kanın pıhtılaşmasını yavaşlatır. Kanın pıhtılaşmasının yavaşlaması ile herhangi bir küçük yaralanmada ya da daha da önemlisi doğum esnasında en ufak bir komplikasyonda dahi hem anne adayının hem de yeni doğacak bebeğin hayatı tehlikeye girebilir.

Gebelikte K vitamini eksikliği durumunda anne adayında aşağıdaki komplikasyonlar görülebilir. Anne adayında:

• Trombositopeniye sebep olabilir. Trombositopeni kanın pıhtılaşmasını sağlayan kan hücresi yani trombosit değerinin düşmesi durumudur.
• Şiddetli anemi görülebilir. Yani kandaki hemoglobinin normal değerin altına düşmesi durumudur.
• Sezaryen sırasında açılan kesi ya da normal doğum sırasında meydana gelebilecek durumlardan kaynaklı kanamaların durdurulmasında zorluğa neden olabilir.

Anne adayının hamilelikte K vitamini eksikliği yaşaması sadece kendisini değil, plasenta aracılığı ile annenin tükettiği besinlerle tüketen bebeği de etkiler. Bebekte: 

• Düşük doğum ağırlığına sebep olabilir. Yani bebek ortalamanın altında bir kilo ile dünyaya gelir.
• Doğum öncesi anomalisi (konjenital anomaliler) görülebilir.
• Sarılık riskini arttırır.
• Nadiren de olsa yenidoğanlarda karaciğer hastalıklarına sebep olabilir.
• Tromboplastin aktiviteler bozulur ve bebekte hemorajik hastalığına (kanama bozukluğu) sebep olabilir.
• İntraventriküler kanama (beyin dokusunda meydana gelen kanama) riski artar.
• Orta yüz hipoplazisi olarak bilinen yüzde ağız, burun ya da gözlerde anormal oranlarda büyüme gibi iskelet anomalileri riskini arttırır.
• Ortodontik gelişimde sorunlara yol açabilir.
• Epifiz kalsifikasyonu diye bilinen epifiz bezinde kireç birikmesi sorunu görülebilir.
• Merkezi sinir sistemi bozuklukları oluşabilir.
• Doğumdan önce intrakraniyal (kafa içi) kanama riskini artırır.

Ayrıca gebelik süresince heparin ve karbamazepin gibi ilaçların kullanılması da K vitamini eksikliğini tetikleyecektir. Çünkü bu ilaçlar vitaminin çalışma mekanizmasını engellemektedir.

K Vitamini Fazlalığı

“Her şeyin fazlası zarar.” Genel yargısı burada da kendini gösteriyor. Eksikliğinde olduğu kadar K vitamini fazlalığı da zararlıdır. Yeteri kadar alınmadığında kanın pıhtılaşmasını engelleyen bu besin içeriği fazla alınması durumunda da tersi etkiyi yaparak kanın gereğinden fazla pıhtılaşmasına sebep olabilir. Aşırı alımdan kaynaklı ileri durumlarda ise damar tıkanıklıklarına dahi sebep olabilir.

Doğal beslenme yoluyla K vitamini fazlalığı görülmesi çok düşük bir olasılıktır. Genellikle K vitamini takviyesi alınmasıyla ortaya çıkar. Yani aşırı K vitamini içeren besin tüketiminden kaynaklı bir sorun olarak ortaya çıkması çok düşük bir olasılıktır.

Günlük Tüketilmesi Gereken K Vitamini

Anne adayları gebelik süresince dengeli ve düzenli beslendiği sürece büyük ihtimalle ekstra bir K vitamini takviyesi almaya ihtiyaç duymayacaklardır. Bir yetişkinin günlük K vitamini ihtiyacı her kilo için yaklaşık 1mcg’dir. Yani 60 kilogram kütleye sahip olan biri günde 60 mcg (60 mikrogram) tüketmelidir. Hamilelikte K vitaminin önemini bilen anne adayları ise bu miktarın gebelikte biraz daha fazla olması gerektiğini unutmamalıdır.  Günlük ihtiyacınızı karşılamak için aşağıdaki besinleri tüketebilirsiniz.

K vitamini içerek besinler:

• Ispanak, pazı, pancar yaprağı, maydanoz, kara lahana, brokoli, Brüksel lahanası, marul, kuşkonmaz gibi yeşil yapraklı sebzeler
• Soya fasulyesi ve kanola gibi bitkisel yağlar
• Domates, taze fasulye, bezelye, Meksika fasulyesi gibi sebzeler
• Avokado, kivi, incir, nar, üzüm, yaban mersini, çilek gibi meyveler
• Fındık, fıstık, kaju ve ceviz gibi kuruyemişler
• Yumurta
• Süt ve süt ürünleri
• Kırmızı et, beyaz et ciğer, yürek ve böbrek gibi sakatatlar

Sağlıklı bir gebelik süreci yaşamak ve sağlıklı bir bebek dünyaya getirebilmek için yapmanız gereken ilk şey dengeli ve düzenli beslenmektir. Dengeli ve düzenli beslendiğiniz ve ilaç kullanma ya da başka bir rahatsızlıktan kaynaklı aksi bir durum olmadığı sürece gebelikte K vitamini eksikliği ile ilgili bir sıkıntı yaşamazsınız. Ancak hamilelikte K vitamininin önemi konusunda edindiğiniz bilgiler doğrultusunda düzenli gebelik tahlillerinizi yaptırmalı ve belirtilerin görülmesi durumunda derhal doktora gitmelisiniz. Böylece sorunu mümkün olduğunca erken fark edip en kısa sürede tedavisini gerçekleştirebilirsiniz.

Doğumda K Vitamini Neden Yapılır?

Gebelikte K vitamini tüketimi, anne adayı gibi bebeğin de hareket sistemi ve dolaşım sisteminin sağlıklı bir şekilde gelişmesini destekler. Vücutta kanın pıhtılaşmasına ve kanamanın durmasına yardımcı olan çok önemli bir vitamin olan K vitamini, ülkemizde olduğu gibi dünyada da yaygın olarak yenidoğan bebeklere uygulanmaktadır. Bunun nedeni bebeklerin düşük seviyelerde K vitamini ile doğmaları ve bağırsaklarında kendi başlarına K vitamini üretmek için yeterli bakterinin bulunmamasıdır.

Bebek doğduğunda, kanın pıhtılaşması için yeterli K vitaminine ihtiyacı vardır. Bazı bebekler düşük K vitamini ile doğar. Bu nedenle, ciddi kanama riskini en aza indirmek için tüm bebeklere doğumdan sonra K vitamini verilmesi önerilir.

Ek gıdaya geçişin olduğu 6. aya kadar, bebekler doğal olarak yeterli miktarda üretilmiş K vitamini alamaz. Düşük K vitamini seviyesi ile doğan bebekler, ilk 6 ay boyunca yenidoğan hemorajik (kanama) hastalığı (YHH) riski altındadır. Bu riski ortadan kaldırmak için ise dünyada yeni doğanlara K vitamini yapılması önerilir. 1961 yılından beri yenidoğan kanaması riskini önlemek için kullanılan K vitamini iğnesi, güvenli ve bebek için gereklidir.