Gebelik Diyabetine Dikkat!

Gebelik diyabeti, hamilelik döneminden önce şeker hastalığı bulunmayan ve yalnızca hamilelik döneminde ortaya çıkan bir sağlık sorunudur.

Gebelik diyabeti, ilk defa gebelik esnasında kan şekerinin normalden çok daha yüksek olmasıyla saptanabilir.

Her hamilelik kendine özgü olduğundan; gebelik diyabeti de farklı türlerde ve farklı dönemlerde kendini gösterebilir.

Gebelik diyabeti, anne adayını ve bebeği doğrudan etkilediği için yakın takip altında olunması gereken bir durumdur.

Gebelik diyabetine sahip olan anne adaylarının, bu konuda yeterince bilgi sahibi olması ve kan şekerini kontrol altında tutabilmesi için özellikle beslenme konusunda oldukça titiz davranması gerekir.

Gebelik Diyabeti Belirtileri

Gebelik diyabeti olan anne adaylarının yarısından belirti görülmese de, diğer yarısında birden fazla belirti ortaya çıkabiliyor. Bunlar arasında; çok yemek yemek, çok su içmek, idrar testinde glikoz görülmesi yer alıyor. Önceden fazla kilolu olmak ya da gebelikte gereğinden fazla kilo almak, ileri yaşta gebe kalmak ya da birince derece yakınlarında diyabet varlığı sorunun ortaya çıkmasındaki en önemli faktörler arasında yer alıyor. Daha önce ölü veya anomalili doğum yapan, tekrarlayan idrar yolu ve genital mantar enfeksiyonu geçiren gebelerde de diyabetin araştırılması gerekiyor.

Gebelik Diyabetinin Riskleri

Kontrol altına alınmamış gebelik diyabetinin, anne adayı ve özellikle de bebek için son derece önemli riskleri bulunuyor. Bebeğin suyunun ve kilosunun normalden fazla olması erken doğum riskini artırıyor. Doğum sırasında da bebeğin aşırı kilolu olması vajinal doğum için engel teşkil edebiliyor. Ayrıca yüksek şeker düzeyleri bebeğin oksijensiz kalmasına neden olabileceği gibi rahim içinde ani bebek ölümleri açısından da risk oluşturuyor. Kontrolsüz diyabeti olan gebelerin bebeklerindeki komplikasyon riskleri doğum sonrasında da devam ediyor. Anneden ayrıldıktan sonra bebekte, hipoglisemi (kan şekeri düşmesi), hipokalsemi (kalsiyum düşüklüğü), hiperbilirubinemi (yenidoğan sarılığı), konvülzyonlar (havale) gelişebiliyor. Ayrıca, aldığı fazla ağırlığı hızla kaybeden bebek, emme problemi de yaşayabilir.

Hamilelik Planlamasında Diyabet Kontrolü

Diyabetin kontrol edilebilmesi için anne adayının gebelik öncesi muayenesinde, risk faktörlerinin sorgulanarak ilk etapta açlık kan şekeri ve son 3 aylık ortalama kan şekeri düzeyini veren testin istenmesi gerekiyor. Test sonucunda risk belirlenenler, gebeliğin başlangıcından itibaren takibe alınıyor ve gerekli durumlarda bu testler tekrarlanıyor. Açlık kan şekerleri yüksek olanlarda takiplerin dahiliye veya endokrinoloji uzmanı ve gebelik konusunda deneyimli bir diyetisyenle birlikte yapılması önem taşıyor. Yüksek kiloyla gebeliğe başlanması ya da bu sürede fazla kilo alınması gebelik diyabetinin ortaya çıkmasında çok önemli bir faktördür. Anne adayının gebelik süresince 12-13 kg’dan fazla kilo almaması gerekir. Bu nedenle kan şekeri düzeyi normal olan, risk faktörleri taşımayan gebelerin de sağlıklı beslenmeye özendirilerek kontrollü kilo alımının sağlanması önem taşıyor.

Gebelik Diyabeti ve Şeker Yüklemesi Testi

Gebelik diyabetinde erken önlem alabilmek adına hiçbir şikayeti olmayan tüm gebelere risk faktörleri sorgulanmadan 24-28. haftalarda mutlaka oral glikoz tolerans testi uygulanması gerekir. Bu testler sırasında verilen glikozun gebeye ya da fetüsa herhangi bir zararı yoktur. Yüklenen şeker miktarının bir adet gofret veya 2 dilim hamur tatlısı veya bir kase sütlü tatlıdan fazla olmadığı bilinmeli ve bu konuda gereksiz endişeye kapılmamalı. Glikoz tolerans testinden elde edilen sonuçlar öngörülen değerlerin altında kalırsa negatif olarak kabul ediliyor ve başka bir teste gerek kalmıyor.

Gebelik Diyabetinin Tedavisi

Yapılan kontrollerde kan şekerinin yüksek olduğu tespit edilen anne adayı dahiliye veya endokrinoloji uzmanı ve diyetisyen birlikteliği ile tedaviye alınıyor. Bu kişilerin öncelikle beslenme programı yeniden düzenleniyor ve uygun egzersizler planlanıyor. Açlık ve tokluk kan şekerinin istenilen sevide tutulmasının amaçlandığı bu dönemde sık aralıklarda şeker takibi gerekiyor. Diyetini, egzersizini ve şeker takiplerini düzenli yapan gebelerin yüzde 85-90’ında kan şekerlerinin düzelmesi beklenir. Takip ve diyete rağmen kan şekerleri istenen düzeye inmeyen anne adaylarında insülin tedavisi devreye giriyor. Aynı zamanda bebeğin kilo alımı, amniotik su durumu ve rahim içindeki iyilik durumunun da kadın doğum hekimi tarafından yakın izlenmesi gerekiyor.

      Gebelik Diyabeti İçin Kimler Risk Altında?

• Birinci derece yakınlarında diyabet bulunanlar.
• Daha önce gebelik diyabeti geçirenler.
• Yüksek kilo ile gebeliğe başlayanlar.
• Gebelik sürecinde fazla kilo alanlar.
• Sağlıksız beslenen gebeler.
• İleri yaşta gebe kalanlar.
• Bebeğinin tahmini kilosu beklenenden yüksek olanlar.
• Polihidramnioslu (suyu fazla olan) gebeler.