Hamileliğinizi Patronunuza Söyleyin
Eğer çalışan bir anne adayıysanız hamileliğinizi patronunuza söylemekte zorlanmanız oldukça normaldir. Kafanızda hamileliğinizin iş hayatınıza zarar verebileceğine dair korkular bulunmaktadır ancak bunun sizin en büyük hakkınız olduğunu unutmamalı ve bu tür endişelerden uzaklaşmanız gerekmektedir. Bu yazımızda hamilelik haberinizi patronunuza bildirmeniz için bazı önerilerde bulunacağız.
Zaman Belirleyin:
Hamileliğinizi patronunuza ne zaman söyleyeceğiniz konusunda bir kural bulunmamaktadır ve zamanı belirlemek tamamen size kalmıştır. Anne adayları hamileliklerini haber vermek adına çoğunlukla düşük riskinin geçmesini beklemeyi tercih etmektedirler ve bu da 12 haftalık bir zaman dilimine denk gelmektedir. Ancak hamileliğinizi söylemek için 12 hafta beklemenin çok doğru bir karar olduğunu söyleyemeyiz. Örneğin; işinizin yapısı hamileliğiniz için risk oluşturuyorsa ve çalışmanız bebek için tehlikeli bir durumsa en kısa sürede patronunuzla konuşmanız sizin için iyi bir çözüm olabilir. Eğer işinizi yapmaya devam etmenin, bebeğinizin sağlığı açısından ne kadar risk içerdiğinden emin olamıyorsanız, yapılacak en iyi şey bu konuda doktorunuza danışmaktır. Doktorunuz bu konuda belirteceği düşüncelerinin yanı sıra, isteğinize bağlı olarak size patronunuza vermeniz için özel bir doktor notu da hazırlayabilir.
Patronunuzu İlk Sıraya Koyun:
Ve işte o gün geldi! Sıra büyük haberi iş yerinizde açıklamaya geldiğinde mutlaka önceliğinizi patronunuzdan yana kullanın. Böylece ofis dedikodularından kendinizi uzak tutabilir ve patronunuzun bu haberi başlasından öğrenmesini önleyebilirsiniz. En yakın arkadaşınızın bile istemeden ağzından kaçırmasıyla başlayabilecek bu süreç, günümüzde sosyal medyadan alacağınız kutlama mesajlarına kadar uzanabilir ve patronunuzun güvenini kaybetmenize neden olabilir. Siz siz olun, sırrınızı patronunuzla konuşmadan önce bu haberi mutlaka kendinize saklayın.
Patronunuzla Konuşmayı Kolaylaştırın:
Öncelikle patronunuzla hamileliğiniz hakkında konuşacağınız günü belirlemek oldukça önemlidir. Örneğin bu konuşma için gergin ve yoğun bir toplantı gündeminin olduğu zamanları seçmek yerine, iş yoğunluğunun sakin olduğu bir zamanda minik bir toplantı istemeniz şartları uygun hale getirecektir. Hayatınızdaki en mutlu haberi paylaşmak için sabırsızlanıyor olabilirsiniz ancak o sırada patronunuzun kritik toplantıların arasında kaybolmuş durumdayken sizi aynı anlayışla dinlemesi de oldukça zor olacaktır. Siz siz olun, yanlış zamanda riske girmeyin ve doğu zamanı bekleyin. Toplantıdan önce patronunuzdan gerekiyorsa randevu alabilirsiniz.
Patronunuzla hamileliğinizle ilgili yapacağınız toplantı sırasında profesyonelliğinizi elden bırakmamanız gerekmektedir. Patronunuza hamilelik belirtilerinden ve vücudunuzdaki değişimlerden bahsetmek yerine, işleri nasıl planlayacağınızı, sizin yerine hangi işleri, kimin yürüteceğinden bahsedebilirsiniz. Unutmayın; ne kadar samimi ve içten olursa olsun o bir işveren ve sizden en önemli beklentisi bu süreci en verimli kullanabilmek için yapacağınız aksiyon planı oluşturmanız.
İş ve Hamilelik Prosedürleri:
Patronunuzun hamileliğiniz karşısında vereceği tepki hakkında kesin bir yorum yapmamız ne yazık ki mümkün değildir. Patronunuz hamilelik haberinizi harika karşılayabileceği gibi sizi bu süreçte mükemmel bir şekilde destekleyebilir. Ancak kötü bir senaryoda patronunuz hamileliğinizden bu kadar heyecan duymayabilir. Bu yüzden siz yine de iş yerinizin hamilelikle ilgili size sağladığı hak ve güvenceleri gözden geçirmeyi unutmayın. İşe İnsan Kaynakları departmanından edinebileceğiniz el kitabını araştırarak başlayın. Eğer böyle bir doküman yoksa da dert etmeyin; devletin sizin için sağlayacağı ücretsiz izin günü sayısını ve hamilelikle birlikte sahip olacağınız yan haklarınızı araştırmak da oldukça işinize yarayacaktır.
Patronunuzla hamileliğiniz hakkında yapacağınız konuşmaların sonu genellikle tebrik, teşekkür ve mutlulukla biter. Ancak sizin konuşmanız sizi demotive edecek, hamileliğiniz için problem oluşturacak bir sonla biterse hukuki olarak kimden, nasıl yardım isteyeceğinizi bilmeniz işleri kolaylaştırmanızda önemli bir rol oynamaktadır. Böyle durumlarda kendinizi çaresiz hissetmemeniz gerekmektedir. Böyle bir konuşma sonrasında öncelikle zaman kaybetmeden, hatırladığınız her detayı not alın. Konuşmanın üzerinden zaman geçtikçe sonradan işinize yarayacak olan ipuçlarını unutabilirsiniz. Eğer size işyerinde ayrımcılık uygulandığını düşünüyorsanız daha çok detaya ve bilgiye ihtiyacınız olacaktır. Size iş akışınızdaki değişimle ilgili atılan her yazılı iletişim maddesini saklayın. Eğer size sergilenen davranışın ayrımcılık olduğundan emin değilseniz şirket avukatına danışabilirsiniz. Anne adayı, iş yeri ve çalışma koşulları ile ilgili talepte bulunmasına rağmen ilgili düzenleme yapılmadı ise, noterden iş yerine ihtarname gönderebilir veya talep ettiği koşulların sağlanmasını istediğini bunun aksi durumda yasal yollara başvuracağını bildirebilir. Buna rağmen koşulların sağlanmaması durumunda iş akdini feshedebilir ya da mahkemeye başvurarak sağlanmayan koşullar nedeniyle uğramış olduğu zararın tazminini iş yerinden isteyebilir.
Hamilelerin İş Yerinde Doğum İzni Hakları
Hamile kadınlar doğumdan önce 8 hafta ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 hafta izin kullanma haklarına sahiptirler. Hamile çalışan kadınlar şayet doktor tarafından izin veriliyorsa doğumdan önceki 3 haftalık izin kullanma hakkını doğumdan sonraya bırakabilir. Başka bir ifade ile doğum yapmasına 8 hafta kalan hiçbir sağlık sıkıntısı olmayan ve bu sürede çalışmak isteyen gebeler bu izinin 6-5 hafta kalanını kullanabilir. Yani doğum öncesi son 5 hafta kala izin alabilir ve bu geri kalan 3 haftayı doğum sonrası kullanabilirler. Ancak bunun için sağlık durumunun iyi olduğunu gösteren bir belge olması gerekir. Hiçbir hamile kadın doğuma kadar çalışma kararı alamaz ve doğuma en az 3 hafta kala izne çıkması zorunludur. Çoğul hamileliklerde doğum öncesi sekiz haftalık analık izni süresine iki haftalık bir süre daha eklenir. Bu şekilde çoğul bebeğe hamile olan anne adayının doğumdan önceki analık izni süresi on hafta olur. Erkeklere verilen doğum izni süresi ise 5 gündür..
Çalışan hamile kadının doğum izni alabilmesi için doktordan doğumunun ne zaman olacağını belirten bir rapor alması gerekmektedir. Doğumdan önceki 8 hafta sırasında anormal bir durum olması durumunda doktor raporuna göre, 8 haftalık süre uzatılabilir ve kadın doğuma kadar o süreyi kullanabilir.
Hamile çalışan kadınlar, doktor raporuna bağlı olarak çalışma saatlerinde değişiklik isteyebilirler. Eğer ağır bir hamilelik geçiriyorlarsa, tehlikeli işlerde kesinlikle çalıştırılamazlar. Seyahat gerektiren bir işte çalışan gebe kadınlar isterlerse masa başı işine geçebilirler. Trafiğin yoğun olduğu dönemlerde işe gidip gelmek yerine trafiğin yoğun olmadığı saatleri tercih edebilirler. Gece vardiyasında çalışan hamile kadının çalışmamayı talep hakkı mevcuttur. Aynı zamanda hamilelerin hem kendi hem de bebeğinin sağlığını tehlikeye atmayacak çalışma koşullarında çalışmayı talep etme hakkı vardır.
Hamile kadınlar özel durumlarından dolayı çalıştıkları iş yerlerinden özel talepte bulunabilme hakları bulunmaktadır. Hamilelerin tuvalet ihtiyaçlarının diğer kişilere göre daha sık olması ve zor durumda kaldıklarında uzanıp dinlenme hakları olmasından dolayı, doktorun uygun gördüğü durumlarda vereceği raporla gebe kadın izin alabilir ve bu izin maaşından kesilmez. Gebe kadının iş yerinde daha rahat koşullarda oturabilmesi için ayaklarını uzatması ve daha az radyasyona maruz kalacak şekilde bilgisayar ekranlarına koruma sağlanması koşullarının yerine getirilmesi gerekmektedir.
Hamile Anne Adayı İşten Çıkarılırsa Ne Yapabilir
Hamilerin iş yerindeki yasal hakları, İş Kanunu’nun 74’üncü maddesinde düzenlenmiştir. Bahsi geçen maddeye göre, “Hiçbir kadın hamile olmasından dolayı işten çıkarılamaz” ibaresine rağmen bazı işyerleri usulsüz işten çıkarma yapabilmektedir. Bu durumda anne adayının bu nedenle işten çıkarıldığını ispat etmesi gerekir. Bu ispat bir tanık ile de yapabilir. Hamile olduğu gerekçesiyle işten çıkarılan kadın hemen noterden bir ihtarname çektirip işe iadeyi talep edebilir. İş yeri işe iadesini kabul etmezse, mahkeme kararı ile kendisine 8 ay süreyle maaş ödemesi gerçekleşebilir.