Hamilelik Sözlüğü

Hamilelik dönemi ile hayatımıza yepyeni bir sayfa açılıyor. Doktor randevuları, bebek ihtiyaçları, olunması gereken aşılar, muayeneler derken hayatımıza onlarca yeni kelime giriyor. Bu yazımızda sizin için hamilelik döneminde bilmeniz gereken bazı kelimelere yer verdik.

Amniyotik sıvı

Amniyotik kesenin içinde bebeği çevreleyen sıvı.

Amniyotik kese

Bebeği rahim içinde çevreleyen zar. Bebeği, plasentayı ve amniyotik sıvıyı içerir.

Amniyosentez

Anneden az miktarda amniyotik sıvı alınarak yapılan tahlil. Genetik kusurlar ve fetal akciğer gelişimi testlerinde kullanılır.

Anensefali

Bebeğin beyninin ve kafatasının anormal gelişimesine neden olan nöral tüp defekti (Kemiklerin olmaması nedeniyle beynin de oluşmaması durumu).

Apgar sayıları (skoru)

Bebeğin rengini, kalp atış hızını, kas elastikiyetini, solunumunu ve reflekslerini değerlendirmek için doğumdan sonraki 1. ve 5. dakikalarda yapılan ölçümler.

Apne

Solunumun durması.

Areola

Meme uçlarının etrafındaki koyu renkli halka şeklindeki bölge.

Atonik rahim

Gevşek, güçsüz rahim.

Bishop skoru

Doğum sürecinin başarısını belirlemek için kullanılan rahim ağzı puanlama yöntemi. Rahim ağzının genişlemesi, incelmesi durumu ile yeterliliği ele alınır. Her nokta için puan verilir, toplam skor elde edilir.

Braxton-Hicks kasılmaları

Hamilelikte düzensiz olarak rahmin kasılması. Sahte ya da yalancı doğum sancısı da denir.

Cenin (fetüs)

Hamileliğin 10.haftasından doğuma kadar olan sürede anne karnındaki bebeğe verilen isim.

Doppler

Doktorun 12.haftadan sonra ceninin kalp atışlarını dinlemesini sağlayan alet.

Down sendromu (mongolizm/trizomi 21)

Bebekte iki yerine üç tane aynı 21. kromozom bulunmasından kaynaklanan, zeka geriliği ve çeşitli fiziksel hastalıklara neden olan kromozom bozukluğu.

Dörtlü tarama testi

Kromozomal problemleri tespit etmek için dört kan bileşeninin ölçüldüğü test.

Eklampsi

Gebelik zehirlenmesi olan kadında sara nöbetleri ve koma olması.

Epidural

Doğum süreci sırasında duyulan rahatsızlığı azaltmak veya oradan kaldırmak amacıyla kullanılan anestezi yöntemi. Bel omurlarının uygun aralığından bir krater yardımıyla anestezik madde verilir. Bu nedenle epidural doğuma “belden uyuşturmalı doğum” da denir.

Epizyotomi

Vajinal açılmayı genişletmek için perineye atılan kesi.

Erken membran rüptürü (EMR)

Amniyon kesesinin henüz doğum başlamadan yırtılması ve suların gelmeye başlaması.

Fallop tüpü (Rahim tüpü)

Rahim boşluğundan yumurtalık bölgesine giden tüp. Yumurtalıktan salınan yumurtayı içine alıp, aynı anda spermi döllenmenin gerçekleşeceği yere yönlendirir. Döllenmiş yumurta rahme bu tüplerin yardımıyla düşer.

Fetal fibronektin (fFN)

Prematüre doğum sürecini değerlendirmek için yapılan test. Vajinal salgıdan bir miktar alınır, eğer fFN 22. haftadan sonra varsa erken doğum riskini arttırır.

Folik asit

B grubundan bir vitamin. Bebekte merkezi sinir sisteminde oluşabilecek ağır hastalıkları önlediği tespit edildiğinden hamilelik öncesinden itibaren kullanılması aşırı önemli.

Fototerapi

Yenidoğan bebekte sarılık için uygulanan ışın tedavisi.

Fundus yüksekliği

Rahmin en yüksek noktasından kasık kemiğine kadar olan mesafe. Ceninin rahimdeki gelişimini değerlendirmek için ölçülür.

Geçici takipne (Islak akciğer)

Yenidoğanların hızlı nefes alıp vermesine neden olan geçici solunum sorunu.

Glikoz tolerans testi (GTT)

Gebelik şekeri (gebelik diyabeti) olup olmadığını anlamak için yapılan test. Anne adayından bir kez kan alınır veya şekerli bir maddenin sindirilmesinin ardından aralıklı olarak kan alınarak yapılır.

Göbek kordonu

Ceninin kanını, oksijeni, besinleri ve atıkları plasentaya taşıyan boru şeklindeki yapı.

Grup B streptokok

Kadınların genital yollarında bulunan bir bakteri. Doğum sırasında bebeğe geçerse şiddetli enfeksiyon olur.

Hidroamniyoz

Amniyotik sıvının normalden fazla olma durumu.

Hidrosefali

Bebeğin beyninin etrafında aşırı miktarda sıvı toplanması. Bazen beyinde su olması olarak adlandırılır.

Hiperemezis gravidarum

Hamilelikte aşırı bulantı ve kusmalara verilen isim.

Human koryonik gonadotropin (HCG)

Plasentanın hamileliğin başında ürettiği hormon. Tüm gebelik testlerinde bu hormon ölçülür.

İkili test

Ultrason muayenesini ve kan tahlilini kapsar. Down sendromu gibi hamilelikte bebekte oluşabilecek kromozomal anomalileri saptamak için yapılır. Riskli çıkması durumunda üçlü, gerekirse dörtlü test yapılır.

Kegel egzersizleri

Pelvik taban kaslarını güçlendirmek için yapılan egzersizler.

Kolostrum (Ağız sütü)

Göğüsten gelen ilk süt olan sulu sarı sıvı. Çoğunlukla hamileliğin sonuna doğru görülür. Emzirme döneminde gelen sütten içerik olarak farklıdır.

Koryon villus biyopsisi (örneklemesi) (CVS)

Gebeliğin 11. ile 14. haftasında bebekte kromozlara bağlı veya başka anomalileri saptamak için plasentanın rahme bağlanan bölgesinden koryonik villus parçası alınarak yapılan işlem.

Konjenital hastalık

Doğuştan gelen hastalık.

Lamaze

Doğum sırasında annenin kullandığı ağrı azaltma teknikleri ve ilaç kullanımı.

Lanugo (Ayva tüyü)

Ceninin derisi üzerinde 26. haftadan itibaren çıkmaya başlayan ince ve yumuşak tüyler.

Linea nigra (Hamilelik madalyonu)

Hamilelik sırasında gelişen pigmentasyonun artmasıyla, göbek deliği ile pelvik bölge arasında oluşan çizgi.

Loşi (Lokiya)

Doğumdan sonra ilk ve iki hafta içinde rahimden kan, mukoza ve doku gelmesi.

Makat prezentasyonu

Fetüsün anormal doğum pozisyonunda olması. Bu pozisyonda kalçalar veya bacaklar doğum kanalına baş kısımdan önce gelir.

Makrosemi

Bebeğin doğum kilosunun 4,5 kg’dan az olması.

Mastit

Bakterilerin memede neden olduğu enfeksiyon.

Mekonyum

Yenidoğan bebeğin ilk kakası. Yeşil veya sarı renkli olur.

Mekonyum aspirasyonu (solunumu)

Bebeğin sindirim sistemi doğumdan önce mekonyumla doludur. Bebeğe az kan gittiği durumlarda anne karnında bebek kakasını tutamaz ve bu, amniyotik sıvıya karışabilir. İltihaba ve solunum yollarının tıkanmasına neden olabilir.

Menstürasyon

Regl, adet, aybaşı.

Molding

Doğum kanalından geçerken bebeğin kafatası kemiklerinin geçici olarak düz, çarpık, uzamış ve sivri biçim alması.

Nişan gelmesi

Doğumdan önce veya doğum sırasında vajinadan kanlı, mukoza kıvamında bir akıntının gelmesi. Doğumdan önce geldiyse doğumun yakın zamanda başlayacağı anlaşılmalıdır.

Non-stres test (NST)

Bebeğin anne tarafından hissedilen hareketlerinin bir uzman tarafından, fetal kalp hızındaki değişimlerle birlikte kaydedildiği test. Bu test ile bebeğin kendi hareketlerinin kalp atış hızında yarattığı değişiklikler, yani ceninin durumu tespit edilir.

Nöral tüp

Sonradan beyin, omurilik, bel kemiği sinirleri ve omurgaya dönüşen embriyodaki yapı.

Oksitosin

Rahmin kasılmasını sağlayan ilaç. Doğum sürecini hızlandırmak ya da başlatmak için kullanılır. Ayrıca pituiter bezleri tarafından üretilen bir hormondur.

Omfalosel

Ceninde ya da yenidoğan bebekte ön karın duvarında açıklık olması.

Ovulasyon

Yumurtlama.

Pelvik muayene

Hamileliğin başlangıcında rahmin boyutunu değerlendirmek ve hamileliğin sonuna doğru rahim ağzının açılıp inceldiğini saptamak için yapılan muayene.

Perine

Anüs ve vajina arasındaki bölge, apış arası.

Plasenta

Göbek kordonu ile rahimde bebeğe bağlı olan, daire şeklindeki düz organ. Anne ile bebek arasındaki oksijen/besin alışverişini ve atık maddelerin atılmasını sağlar.

Plasenta akreata

Plasentanın rahim duvarına sımsıkı tutunması sonucu ortaya çıkan anormal durum.

Plasenta previya

Plasentanın rahim ağzını kısmen veya tamamen kapatan anormal bir konumda olması.

Plasenta yırtılması

Plasentanın doğum sancıları başlamadan önce rahmin iç duvarından kopması.

Postmatüre bebek

Tahmini doğum tarihinden 2 hafta ya da daha uzun süre sonra doğan bebek.

Preeklampsi

Gebelikte meydana gelen, tansiyon yüksekliği ve idrarda protein bulunmasıyla ortaya çıkan hastalık. Gebelik zehirlenmesi olarak da bilinir. Kan basıncı artar, ödem ve reflekslerde değişim olur.

Prematüre bebek

Tahmini doğum tarihinden 2 hafta ya da daha uzun süre sonra doğan bebek. Gebeliğin 37. haftasından önce gerçekleşen doğum, prematüre doğum kabul edilir.

Prezentasyon

Bebeğin doğum kanalından önce hangi kısmının geldiğini belirtir.

Prolaktin (Süt hormonu)

Meme dokusunun gelişimine ve doğum sonrasında süt üretimine katkıda bulunur.

Pudendal anestezi

Doğum sırasında ağrıyı önlemek için vajinal duvara yapılan lokal anestezi.

Rahim atonisi

Doğumdan sonra rahimde kas elastikiyetinin olmaması nedeniyle plasentadan gelen kanı kontrol etmek için gereken kasılmaların engellenmesi.

Relaksin

Plasenta tarafından üretilen ve bağ dokularını yumuşatıp leğen kemiğinin doğum sırasında daha fazla açılmasına neden olan hormon.

Sefalopelvik uyumsuzluk

Bebeğin başının annenin leğen kemiğine göre çok büyük olması.

Serviks

Rahim ağzı.

Servikal yetmezlik

Normal gebelik süresi dolmadan ve kasılmalar başlamadan önce rahim ağzının açılması. İkinci ve üçüncü üç aylık dönemlerde düşüğe ve erken doğuma neden olabilir.

Sezaryen

Vajina yerine karın duvarına ve rahme kesi atılarak bebeğin alınması.

Spina bifida (Ayrık omurga)

Omurların birleşmesini engelleyen omurga kusuru. Tüm omurlarda görülebilir ama en çok alt omurgada ortaya çıkar.

Spinal anestezi

İlacın bel kemiği etrafındaki sıvının içine zerk edildiği anestezi tekniği.

Suni döllenme (Tüp bebek)

Yumurta ve spermin vücudun dışındaki yapay bir ortamda birleştirildikten sonra gelişmesi için kadının rahmine transfer edilmesi.

Stres testi

Anne rahmine hafif sancılar verilerek yapılan, fetal kalp hızına bakılan test.

Teratoloji

Anormal fetal gelişimin incelenmesi.

TORCH testi

Gebelik sırasında bebeğe geçip sakatlıklara yol açan mikropların saptanması için hamile kalmadan önce yapılan bir test grubu. Aynı anda birden fazla enfeksiyon araştırılır.

Trimester

Hamileliği, her biri 13 hafta süren 3 eşit döneme ayırma yöntemi.

Transvers yatış (Yan yatma)

Bebeğin doğumdan önce rahimde yanlamasına uzanmış pozisyonda olması. Bu durumda vajinal doğum söz konusu olmaz.

Üçlü tarama testi

Bebekteki kromozomal problemleri belirlemek için kandaki üç bileşenin incelenmesi. İkili test riskli çıktığında yapılır.

Verteks

Bebeğin başının önce gelmesi.

Villi

Mukus zarının parçası. Plasenta ve cenine anne karnındaki besinleri taşıyan en önemli kısım.

Yuvarlak bağ ağrısı

Hamileyken rahmin iki yanındaki bağların esnemesiyle oluşan ağrı.